Γενάρης μήνας στην αίθουσα της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών(1) και απέναντι μου έχω τον Σπύρο Μαντά , τον
άνθρωπο που έχει ταυτιστεί με τα πέτρινα
γεφύρια της Ηπείρου. Προσπαθώ να "κρατηθώ" απ τον λόγο του, ακούγοντας την ήρεμη φωνή του να "διαβώ" μαζί του τα
πέτρινα γεφύρια του τόπου μου, . Κάθε του λέξη με
περνά από τις καμάρες τους τους θρύλους, της όχθες των ποταμών που ένωναν.
“...κράτησα την ζωή μου
διαβαίνοντας πέτρινα Γεφύρια..” Σπύρος
Μαντάς
Ακολουθώ την συμβουλή του εδώ και μερικά
χρόνια, μα θέλησα τώρα να κρατήσω την ζωή και αυτού του τόπου με αυτά τα πέτρινα
Γεφύρια. Άλλωστε ήταν αυτά που κρατούσαν την επικοινωνία, την ζωή, μεταξύ των
χωριών γεφυρώνοντας νόστους, χαρές και λύπες. Τώρα πια μπορεί να είναι ξεχασμένα στο "μένος" του χρόνου και την αδιαφορία όλων
μας, μα με πείσμα στέκουν και είναι ακόμα μια φορά έτοιμα να γεφυρώσουν παρελθόν, παρόν και μέλλον.
Έτσι κίνησα για το Πόποβο (Αγία Κυριακή), να
ανταμώσω το γεφύρι στην είσοδο του χωρίου. Του Γκούμου το γεφύρι κρατούσε την
ζωή στο Πόποβο καθώς από κει περνούσε η στράτα για να φτάσεις στο χωριό. Θέλησα
κι εγώ λοιπόν να γνωρίσω αυτόν το τόπο, διαβαίνοντας πρώτα το γεφύρι του, ακολουθώντας τα χνάρια χιλιάδων
Ποποβιτών, ανάμεσα τους και ενός άλλου Σπύρου. Γιατί αν ο Σπύρος Μαντάς μου
μαθαίνει τα γεφύρια, ο Σπύρος Μουσελίμης μου έμαθε την Θεσπρωτία και καθώς
βρέθηκα πλάι στο γεφύρι, τα λόγια του ακολούθησα και κατέβηκα κάτω στο ρέμα.
Έσκυψα και αφουγκράστηκα τους ήχους, ανάμεσα στο κελάρυσμα του νερού, το
θρόισμα των δέντρων, θαρρώ πως άκουσα και γω τον ρυθμικό τον ήχο, ακριβώς όπως
μου τον είχε “περιγράψει” “…στο λάκκο….ξεκάλτσωτες γυναίκες
πλένουν μ’ αλισίβια και σαργιά στρώματα,
σαγίσματα, ρουτιά, σεγκούνια Ακούονται αν και τοσο αλλάργα, οι χτύποι από τα
κοπανίσματα “γκουμ…γκουμ” ……” (2) Γκουμ ..Γκουμ.. το ρέμα πήρε όνομά του και σκυφτός ακόμα πλάι του στρέφω το
βλέμμα στο γεφύρι. Στιγμή με την στιγμή κρατώ
την ματιά μου πάνω του, θέλοντας να ανταποδώσω με φως και χρώμα λίγο από αυτό που σαν διαβάτης τους απλόχερα
μου δίνουν τα γεφύρια .......Ζωή.
(2): Απόσπασμα απο το βιβλίο του Σπύρου Μουσελίμη "Το Πόποβο"
Στιγμή με την στιγμή κρατώ την ματιά μου πάνω του, θέλοντας να ανταποδώσω με φως και χρώμα λίγο από αυτό που σαν διαβάτης τους απλόχερα μου δίνουν τα γεφύρια .......Ζωή.
Αγαπητε Κυριε Τζανη καλησπερα σας.Διαβασα την αφιερωση σας για το Μονοτοξο Πετρινο Γεφυρι του ΠΟΠΟΒΙΤΙΚΟΥ Ποταμου ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΠΟΠΟΒΟ και νυν ΑΓΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ-ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ -ΗΠΕΙΡΟΥ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓεννηθηκα και μεγαλωσα στο Ιστορικο Ελληνορθοδοξο Χωριο ΠΟΠΟΒΟ ,Μοναδικο στην Θεσπρωτια με αυτην την φυσικη αμφιθεατρικη του θεση ,κτισμενο αναμεσα απο τα βουνα ΚΟΥΡΙΛΑ, ΣΠΑΘΕΣ,ΚΑΝΤΑ,ΤΣΙΛΙΜΙΓΚΟΥ,ΚΟΕΝΑ Και το Καταθηκι της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΟΠΟΒΙΤΙΣΣΑΣ,που στεκουν γυρω του σαν φυλακες Αγγελοι.
--Γεννηθηκα πριν (6) δεκαετιες και το μονον ονομα του Ποταμου και του Γεφυριου που εχω ακουσει απο τους Αειμνηστους Παππουδες και Γονεις μου ηταν ''ΤΟ ΠΟΠΟΒΙΤΙΚΟ ΠΟΤΑΜΙ '' και το '' ΓΕΦΥΡΙ ΤΟΥ ΠΟΠΟΒΙΤΙΚΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ '' και ΟΧΙ του γκουμου.Δεν γνωριζω ποιος η ποιοι το εχουν βαπτισει με αυτο το απεχθες ονομα και τι σκοπιμοτητες ειχαν και συνεχιζουν να εχουν. ΤΟΣΟ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ ''ΠΟΠΟΒΟ '' ΟΣΟ ΚΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ ΟΠΩΣ '' το δευτερο ψηλοτερο βουνο της Θεσπρωτιας ονομαζεται ''Κουριλας και οχι κοριλας η γκοριλας, ,Ο ποταμος ΠΟΥ ΔΙΑΣΧΙΖΕΙ ΤΟ ΠΟΠΟΒΟ ,συγκεντρωνοντας τα βροχινα νερα απο της πλαγιες των περιξ του χωριου βουνων και απο τις φυσικες πηγες του Καλοερακι και τα μεταφερει στον Ποτααμο Καλαμα, ονομαζεται ''Ποποβιτικος Ποταμος καθως και το Γεφυρι του Ποποβιτικου Ποταμου''
Το Μονοτοξο Πετρινο Γεφυρι κτισθηκε τα Βυζαντινα χρονια με δαπανες των Ποποβιτων κι ενα δωρητη απο καποιο χωριο της Περιοχης Ντουσκαρας η Λακκας Σουλι και μαλιστα υστερα απο καποια μεγαλη πλημμυρα που ειχε σαν αποτελεσμα να πνιγουν ατομα που διασχιζαν τον Ποποβιτικο Ποταμο στην περιοχη Βαρκα η Χαγια πριν το Δερβενι η Αρεντα.Μετα απ αυτο το πολυνεκρο δυστυχημα της εποχης εκεινης παρθηκε αποφαση να κατασκευασθει το Γεφυρι αυτο που υπαρχει σημερα και επελεξαν το πιο στενο σημειο του ποταμου.
Το Γεφυρι του Ποποβιτικου Ποταμου δεν εξυπηρετουσε μονον τους Ποποβιτες αλλα και ολους τους κατοικους των χωριων Κορυστιανη,Κουκουλιους,Πετουσι,Πραδαλας,Ζωτικο,Ζαραβουτσι,Βαλαντιας ,με λιγα λογια τους κατοικους των χωριων του ΣΟΥΛΙΟΥ,ΛΑΚΚΑΣ ΣΟΥΛΙ,ΝΤΟΥΣΚΑΡΑΣ ακομη και ολων των κατοικων και Κερατζιδων που εκαναν χρηση του δρομου Παραμυθιας-Γιαννενα.
Για να διελθεις απο το Μονοτοξο Πετρινο Γεφυρι του Ποποβιτικου Ποταμου ,υπηρχε Πλακοστρωτος δρομος με Σκαλοπατια (Γαιδουροσκαλα οπως στην Σκαλα της Παραμυθιας)
και σσυνεχιζες προς την Βρυσης της Παναγιας,Δημοτικο Σχολειο και εβγαινε προς του Βαναρου και την Ραχη του Κιτσιου.
Οταν εγω ειμουν παιδι στον Ποποβιτικο ποταμο τα καλοκαιρια μαζι με αλλα παιδια ''καναμε μπανιο στις πετρινες ''Βιρες η Γουρνες'' του ποταμου που ετρεχε πεντακαθαρο νερο.
Ακομη θυμαμε που τους μηνες Μαιο και Ιουνιο το ποταμι κατακλυζοτανε απο τις γυναικες του χωριου ,οι οποιες επλεναν τα χονδρα ρουχα του σπιτιου των ( Χασιες,Βελεντσες,στρωσιδια κ.λ.π.) και ακομη και τα μαλλια προβατων προκειμενου να τα φτιαξουν κλωστη και στη συνεχεια υφασματα ( Καλτσερα,φλοκατες,καπες κ.λ.π.).
Οσο αναφορα τα αναφερομενα στο βιβλιο του Σπυρο Μουσελιμη για το ονομα τοσο του ποταμου οσο και του Γεφυριου,θα αποφυγω να το σχολιασω καθ οτι εμπιπτει σε διαφορετικες Ιστορικοπολιτιστικες προσεγγισεις των πραγματικων γεγονοτων του τοπου μας.
Υ.Σ. Δεν ειμαι Ιστορικος ουτε Συγγραφεας, ειμαι ενας ΠΟΠΟΒΙΤΗΣ που εχω ακουσματα απο τους Γεννητορες μου που εζησα κοντα τους και γνωριζω προσωπα και πραγματα καθως και σκοπιμοτητες αλλοιωσης των πραγματικων - αληθηνων γεγονοτων και των ονοματων του χωριου μας.
Κύριε Βασίλη
ΔιαγραφήΣας ευχαριστώ για τις επισημάνσεις, και τις πληροφορίες. Είμαι ένας απλός περιηγητής που προσπαθεί να αναδείξει τις ομορφιές αυτού του τόπου. Για την ονομασία του Γεφυριού αναζήτησα πηγές από την Βάση Δεδομένων για τα Πέτρινα Γεφύρια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (http://www.petrinagefiria.uoi.gr/gefiri.php?id=3) καθώς από την Ιστοσελίδα (www.petrinagefiria.com) Θα χαρώ ιδιαίτερα να μου επιτρέψετε, στο κείμενο, στις πηγές να προσθέσω και την δική σας εκδοχή και εάν είναι δυνατό να μου αναφέρεται εάν υπάρχει κάποιο άλλο κείμενο ή βιβλίο που να βρω πληροφορίες για αυτό το όμορφο Γεφύρι, γιατί αξίζει να αναδειχθεί.
Μου ειναι γνωστα τα στοιχεια καταγραφης τοσο της Περιφερειας Ηπειρου οσο και του Πανεπιστημιου Ιωαννινων καθως και στο Υπουργειο Εσωτερικων.Πριν γινει καταγραφη των παρεχομενων στοιχειων ''ονοματοδοσιας'' τοσο του ποταμου οσο και του γεφυριου,καποιος αγνωστος σε μενα υπαλληλος της περιφερειας και επισης καποια αγνωστη σε μενα ομαδα φοιτητων του Πανεπιστημιου περασε απο το Χωριο Ποποβο-Θεσπρωτιας πριν το ετος 1995 για αναζητηση Ιστορικων η Λαογραφικων στοιχειων και οπως γνωριζεις στο χωριο δεν υπαρχουν ανθρωποι που να γνωριζουν τα ηθη και εθιμα του , τα Ιστορικα γεγονοτα που διαδραματισθηκαν απο ιδρυσεως του χωριου μεχρι το ετος 1950 που επηλθε η ομαλοτητα στην Ελλαδα,την παραδοση του,τα ονοματα των ποταμων,βουνων,τοποθεσιων κ.λ.π.,αλλα βρηκαν εναν συγχωριανο μας και τους ειπε καποια στοιχεια χωρις να γνωριζει το ατοπημα που εκανε η ισως να μην γνωριζε ιστορικα η λαογραφικα στοιχεια.
ΔιαγραφήΤα οσα σας ανεφερα στο προηγουμενο σχολειο μου,εχουν καταγραφει απο ακουσματα των Παππουδων μου και Γονεων μου και δεν μπορω εγω σαν απογονος Ποποβιτων να αλλοιωσω την Ιστορια του ΠΟΠΟΒΟΥ, τα Τοπωνυμια του,τα ηθη κι εθιμα του και τα ονοματα των Εκκλησιων,Ποταμων,Βουνων κ.λ.π.
Εγω σαν Ποποβιτης γιατι να ανατρεξω σε κειμενα που εχουν γραφει κατα την τελευταια δεκαετια του 1990 και να διαγραψω απο την Μνημη μου τα
πιο ομορφα ΑΚΟΥΣΜΑΤΑ απο τον Παππου μου Λαμπρο ,την Γιαγια μου Κατερω
(Αικατερινη), την Αδελφη του Παππου μου Θεια Ρηνα,την Αδελφη της Γιαγιας μου Θεια Λενη κ.λ.π.που καθομασταν τα καλοκαιρινα βραδια κατω απο το φεγγαρι και καθε γιομα στην Κληματαρια αποκατω και μας ελεγαν με καθε λεπτομερεια για τα ιστορικα γεγονοτα που διαδραματισθηκαν στο χωριο και στις γυρω απο το χωριο περιοχες απο την εποχη των πρωτων κατοικων του χωριου μεχρι το ετος 1965 και μετα,για τα ονοματα των βουνων,ποταμων,εκκλησιων,γαι τις βρυσες του χωριου για τα πανηγυρια,για τις ενασχολησεις των κατοικων,τις καλλιεργειες των χωραφιων,ακομη για τα μελισσια που παρηγαγαν το καλυτερο μελι απο Θρουμπι και Ελατο (Θυμαρισιο μελι και Ελατομελο) ,το βουνησιο τσαι του Κουριλα,του Καντα την ριγανη,τον πλαβο ,την κοπη των Ελατων απο τους Σαρτζιδες που φτιαχνανε τα Πετροβα,τις Γρεντες και την κοπη των κεδρων που φτιαχνανε τις κληματαριες και τις περιφραξεις και τοσα αλλα πραγματα που μας μαθανε οπως ''Να αγαπαμε την οικογενεια μας ,την πατριδα μας,την Παναγια μας,να σεβομαστε τους μεγαλυτερους και τους νομους του κρατους'' κ.λ.π. Ευχαριστω πολυ και να με συγχωρεις για το μακροσκελες μου σχολιο.
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΔιαγραφήΑγαπητε κυριε Τζανη ,επειδη επισκεφθηκατε το Μονοτοξο Πετρινο Γεφυρι του Ποποβιτικου Ποταμου τον Μηνα Μαιο 2017,επρεπε να διαπιστωσεται κατι πιο σοβαρο το οποιο να το επισημανεται με ιδιαιτερο τονο στους αρμοδιους τοπικους παραγοντες ΔΗΜΑΡΧΟ ΣΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΟΥΛΙΟΥ
ΑπάντησηΔιαγραφή,ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ ΗΠΕΙΡΟΥ,ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ κ.λ.π..για το οποιο προβλημα, διελαθε της προσοχης σας.
Καθε χρονο μια η δυο φορες μεταβαινω το χωριο και κανω επισκεψη σε ολα τα Μνημεια του χωριου Εκκλησιες,Εξωκκλησια,Βρυσες,Σχολειο και το Γεφυρι του Ποποβιτικου Ποταμου.Το ετος 2015 κατα την επισκεψη μου στο Γεφυρι παρατηρησα οτι ''Υπαρχει επικινδυνη διαβρωση τοσο των πετρινων υποστυλωμματων του οσο και το Τοξο του καθως και το πανω μερος της βατοτητας των πεζων '' σε βαθμο που κινδυνευει με καταρευση.Αμεσως εκανα Ανοικτη-Δημοσια επιστολη προς την ΔΗΜΑΡΧΟ ΣΟΥΛΙΟΥ κυρια ΜΠΡΑΙΜΗ Σταυρουλα,ΠΡΟΕΔΡΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΟΥΛΙΟΥ ,Προεδρο Κοινοτητας Αγιας Κυριακης για την αμεση επεμβαση των με την ληψη μετρων διασωσης του Γεφυριου πριν την κατακρημνιση του μαζι με φωτογραφικο υλικο.
Το ετος 2016 ξανα απεστειλα νεα ανοικτη δημοσια επιστολη προς τους ανωτερω αναφερομενους παραγοντες με αναλογο φωτογραφικο υλικο του Γεφυριου που φαινονται ξεκαθαρα οι φθορες του και η επικινδυνοτητα κατακρημνισης του,χωρις να εχω λαβει καποια απαντηση η να αναρτηθει στο διαδικτυο καποια ανακοινωση προς τουτο,ειμη μονον πριν ενα χρονο πληροφορηθηκα απο καποιον συγχωριανο μου οτι οι εργασιες συντηρησης του η οποιαδηποτε αλλη ενεργεια που αφορα το γεφυρι του ΠΟΠΟΒΙΤΙΚΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ, εχει περιελθει στην αρμοδιοτητα της Αρχαιολογικης Υπηρεσιας Βυζαντινων αρχαιοτητων.
Εγω σαν Ποποβιτης εκανα το Ιερο καθηκον μου που απορρεει απο την αγαπη προς το χωριο μου Ποποβο, ενημερωσα τους αρμοδιους και τωρα περιμενω την Δημαρχο Σουλιου και την Υπηρεσια Βυζαντινων Αρχαιοτητων ποτε θα κανουν το καθηκον τους για την διασωση του η το Γεφυρι θα το αφησουν στην τυχη του να κατακρημνισθει οπως το Γεφυρι της Πλακας επι του Αραχθου ποταμου, με την δικαιολογια δεν υπαρχουν χρηματα.
Υ.Σ.
Αν μπορειται να βοηθησεται για την σωτηρια του Γεφυριου ,καντε μια προσπαθεια κι εσεις.