Ατραπός: Οδοιπορικό

Σάββατο 1 Ιουνίου 2013

Οδοιπορικό

… « και εάν συμπέσει η επίσκεψή σας με τον ερχομό της Άνοιξης... κατηφορίζοντας στη διαδρομή από το Κεφαλοχώρι (Γλούστα) μέσω της Μηλιάς (Κωστάνας) προς τον Αϊ Θανάση, τον Άγιο Γεώργιο στη Καμίτσιανη και τον Τσαμαντά, θα συναντήσετε έναν οδοιπόρο με μία φωτογραφική μηχανή στο χέρι…..γιατί δεν πρόκειται να χάσω με τίποτε έναν ανοιξιάτικό περίπατο στους πρόποδες της Μουργκάνας». Μουργκάνα 2011

Εδώ και δύο χρόνια με είχαν στοιχειώσει αυτά τα λόγια. Η υπόσχεση είχε δοθεί αλλά ήρθε η πρώτη Άνοιξη και εγώ δεν ήμουν εκεί. Υποχρεώσεις όπως πάντα και δεν τήρησα το λόγο μου. Και ήλθε και η δεύτερη Άνοιξη πιο δύσκολή από την πρώτη γιατί έκανα ένα πέρασμα από τα χωριά της Μουργκάνας, αλλά πάλι δεν μπόρεσα να την απολαύσω. Του Αι Γιωργιού ήταν και πέρασα από τη Καμίτσιανη, στο Μοναστήρι του είχε Πανηγύρι, γιορτή με το ήχο του κλαρίνου να συνοδεύει τους προσκυνητές σε αργό Ηπειρώτικο χορό κάτω από τα δέντρα. Γιορτή ήταν όμως και της φύσης…. γύρω από τον Αι Γιώργη είχαν χορό στήσει περήφανες ανθισμένες κουτσουπιές. Η ίδια η Άνοιξη ήταν εκεί και αγκάλιαζε στοργικά τον Τροπαιοφόρο!!!! Κι εγώ δεν την άγγιξα.... έφυγα βιαστικά σαν τον διψασμένο που πέρασε από την πηγή, γονάτισε, αλλά δεν κατάφερε να ξεδιψάσει.

Άνοιξη και πάλι και επιτέλους από της 4 μέρες μία την αφιέρωσα στην Μουργκάνα. Μόνο που έκανα μια παρασπονδία. Διψασμένος, σ’ ένα πρωινό ν' απολαύσω όσο περισσότερη άνοιξη στη Μουργκάνα και τα χωριά της, υπέκυψα και ξεκίνησα την διαδρομή μου με το αυτοκίνητο. Εξηγούμε και απολογούμαι, το συγκεκριμένο μέσο είναι αντιπαραγωγικό για να απολαύσει την Φύση κάποιος μέχρι το μεδούλι. Αναγκαίο κακό λόγω της απόστασης αλλά κυρίως ….Ήλιος, Κουτσουπιά και ένα ελαφρύ αεράκι κατευθείαν από το βουνό που έδινε στην ατμόσφαιρα μια κρυστάλλινη διαύγεια, ήταν ο τέλειος συνδυασμός που δεν θα κρατούσε για πολύ. Έτσι άφησα πίσω μου την διασταύρωση του δρόμου για το Φιλιάτι και κατευθύνθηκα προς τον Τσαμαντά, την Μουργκάνα.

Υπό κανονικές συνθήκες μια περιήγηση θα άρχιζε λίγο πιο κάτω, εκεί που ο Καλπακιώτικος με τα αγέρωχα πλατάνια του, παραμερίζει το Φαρμακοβούνι από τα υπόλοιπα βουνά των Φιλιατών και σμιλεύει τα Τέμπη της Θεσπρωτίας Εκεί και η Μονή του Γυρομερίου και απέναντι η σκήτη του Όσιου Νείλου. Αυτά τα προσπέρασα εύκολα καθώς στο «τεφτέρι» μου έχει ανοίξει εδώ και καιρό ένας λογαριασμός στο όνομα του Βουνού (Φαρμακοβούνι) Πιο κάτω όμως άρχισε να με πιάνει το παράπονο, προσπερνόντας τον Άγιο Νικόλαο και τους Άγιους Πάντες, βουτηγμένα μες την Φύση χωριά. Πίσω από την ράχη της Πλοκίστας, με βαριά καρδιά τα άφησα. Βέβαια το ίδιο έκανα και με τον Αμπελώνα (Πόβλα) αλλά έκλεψα λίγο από την ομορφιά του κατεβαίνοντας από την άλλη πλευρά του βουνού.

Μια διασταύρωση ακόμα και βρέθηκα μπροστά στον Άγιο Αθανάσιο, το μικρό μοναστήρι, με το υπέροχο καμπαναριό - είσοδο και από πίσω, την επιβλητική Μουργκάνα να αγκαλιάζει στοργικά το Βαβούρι και τον Λιά.

Εδώ διασχίζοντας το όμορφο προαύλιο, σκυφτός μπαίνω στον ναό και μπροστά μου ο Αϊ Θανάσης αποτυπωμένος σε μία πανέμορφη τοιχογραφία.

Μπροστά ένα κερί που καίει και οι αναλαμπές του φέρνουν τον χρόνο πίσω. Αναλαμπές στο παρελθόν και εδώ στέκεται στη θέση του περιηγητή, ο Νιός ο Σύζυγος, ο Πατέρας ο Καλαϊτζής ο Βαενάς …. Ο Ξενιτεμένος που στον Άγιο άναψε κερί μαζί με τάμα για τον γυρισμό, να αντικρύσει ξανά ότι το φως φέρνει μέσα από το κατώφλι του Ναού.... το Βαβούρι, το Λιά ... τον Τόπο του.

Καιρός να αναχωρήσω και γω… ανηφορίζω προς την Καμίτσιανη και την Μονή του Αγίου Γεωργίου. Αυτή τη φορά τα κατάφερα και βρέθηκα μπροστά στην εικόνα που τόσο καιρό με «στοίχειωνε». Ένας νόστος ήταν και αυτή και τώρα περνάω στο κατώφλι της. 230 χρόνια (1783) κρατεί αυτό το αγκάλιασμα Πίστης και Φύσης κι εγώ ο τυχερός βρίσκομαι εδώ, αυτή την απόλυτη στιγμή να γίνω ένα μαζί τους. Για λίγο ξαπλώνω στο χιλιόχρωμο χαλί της φύσης, βαφτίζομαι μέσα στα χρώματα των λουλουδιών. Ανάμεσα τους βλέπω τον ναό να ορθώνεται ίσα με τις κορφές του Βουνού από πίσω του. Δέος, αυτή είναι κι εδώ η λέξη, Μουργκάνα και Αι Γιώργης μαζί στο κάδρο με όλα γύρω τους ανθισμένα να δίνουν στην λέξη την γλυκύτητα, την ομορφιά που της αρμόζει. Και αν θέλεις να απολαύσεις λίγο ακόμα από αυτόν τον υπέροχο συνδυασμό, δοκίμασε να ανηφορίσεις λίγο πιο πάνω από το παλιό σχολείο και εκεί να γυρίσεις προς την Μονή και θα κατανοήσεις έστω και λίγο από αυτό που νιώθω, που με τραβάει, με συγκινεί, σε τούτο τον τόπο, που τον αφεντεύει το βουνό της Μουργκάνας. Και αν καρδιά και μάτια είναι δώ …η ψυχή ήδη έχει σκαρφαλώσει εκεί πίσω στις απότομες πλαγιές του Βουνού και στέκεται εκεί ψηλά στα 1806 μέτρα.

Αυτές οι βραχώδεις πλαγιές αρχίζουν να ορθώνονται καθώς παίρνω τον δρόμο για τον Τσαμαντά. Και αυτές οι πλαγιές θα με «κρατήσουν» λίγο έξω από το Χωριό. Θέλω την ομορφιά του, την ιστορία του, τα μυστικά του να τα «ψηλαφίσω» μετά από μια ανάβαση στις κορφές που το ορίζουν.

Θα σταθώ όμως για ένα φόρο τιμής στο Μνημείο Πεσόντων. Είναι εδώ που τα λόγια πια δύσκολα βγαίνουν. Από κάτω, γύρω σου αναδύετε ο αχός των παλικαριών που σμίγει με αυτών που κατεβαίνει από κει ψηλά τα μετερίζια της Μουργκάνας.

Άλλη μια φορά προσπαθώ να κατανοήσω να δώσω δίκιο ή άδικο. Ποια κραυγή, ποιος πόνος, πια οργή ήταν η σωστή; Συγκινούμαι κάθε φορά περπατώντας σε αυτά τα μέρη, αφουγκράζομαι τις δύσκολες εκείνες στιγμές του αλληλοσπαραγμού και ειδικά αυτών τον καιρό με τις καταστάσεις που ζούμε!!! Ίσως φανεί παράξενο αλλά, ξέρετε τι αναγνωρίζω σε όλα τα παλικάρια που χάσανε τα καλύτερά τους χρόνια, την ζωή τους, σε τούτα εδώ τα μέρη; ….Πολέμησαν για ένα Όχι, για ένα Ποτέ, για μια Ελπίδα! Αντιπαρατέθηκαν για Ιδέες, πολέμησαν! δεν έμειναν άπραγοι σωστό ή λάθος το υπερασπίστηκαν με όλη τους την Ψυχή. Το χθες ή το σήμερα είναι το σωστό;

Μα αυτή τη φορά διαβαίνω αυτά τα μέρη για την Άνοιξη και τη Ομορφιά της και μου το θυμίζει με τον καλύτερο τρόπο το Βαβούρι και μια μικρή στάση έξω από την Εκκλησία της Παναγίας. Δεν ξέρω πώς μα όποια εποχή και να κοιτάξεις προς τα σπίτια που σκαρφαλώνουν στην πλάγια, πάντα οι αυλές τους χρωματίζονται με λογιών δέντρα.
Όσο για την θέα προς την Κοιλάδα που έχει χαράξει η Λαγκάβιτσα και η Παύλα (Ξάνθος), μέχρι απέναντι την Βελούνα και την Μεγάλη Ράχη, είναι απλά απίστευτη. Σίγουρα αν όλα αυτά τα ντύσεις με τους ήχους τον πουλιών θα έχεις μια εικόνα που ακόμα και ο χρόνος να προσπαθήσει να ξεθωριάσει αυτά τα χρώματα της …οι ήχοι θα είναι αυτοί που θα στην κρατούν ζωντανή. Κάπως έτσι κρατάω αυτή την εικόνα από το Βαβούρι μαζί με κάτι πιο δυνατό…..εκείνη την στιγμή μαζί με το κελάηδισμα προστέθηκε ο παραδεισένιος ήχος, τα γελάκια μικρών παιδιών που έπαιζαν στο προαύλιο της Εκκλησίας Λοιπόν να κάτι που συνέχεια το λέω, είναι αυτές οι μικρές στιγμές που σε συγκλονίζουν …Εδώ στο Βαβούρι μικρά παιδάκια που πιθανώς θα είχαν έρθει να δουν τον παππού και την γιαγιά. Η ίδια η Ζωή αντηχούσε μαζί με την Άνοιξη σε ολόκληρο το χωριό σαν τα παλιά εκείνα χρόνια όπου αυτές οι γλυκές φωνές πλημμύριζαν το χωριό. Λίγα μέτρα πιο κάτω άλλη μια στάση, αυτή τη φόρα ένας ηλικιωμένος παραδίδει απλά μαθήματα Ηπειρώτικής Φιλοξενίας Χωρίς δισταγμό σαν η γνωριμίας μας να κρατεί όσα χρόνια πέρασαν από πάνω του, θα επιμένει να με φιλέψει ένα μεζέ στο σπίτι του. Εξηγώντας του τον σκοπό που με κάνει βιαστικό, μου προσφέρει ένα υπέροχο κατευόδιο με μια ήρεμη φωνή …Να πας στο καλό…. και έτσι πήρα τη στράτα για τον Λια.

Το πέρασμά μου από κει αυτή την φορά επικεντρώθηκε κάτω από την πλατεία του χωριού, στην Γκούρα…. την Βρύση με το όμορφο γεφύρι δίπλα της. Ακολουθώντας το μονοπάτι άρχισα να κατεβαίνω συντροφιά με το γάργαρο ρέμα που κυλούσε από τα σπλάχνα της Μουργκάνας. Τόπος βουτηγμένος μέσα στο πράσινο που αυτή τη φορά κυριαρχεί, τόσο που μέσα από μερικά πλατάνια που παραμερίζουν υπάρχει λίγος τόπος για το γαλάζιο του Ουρανού. Παραμυθένιο μέρος να ξαποστάσει κάποιος και για λίγο να χαλαρώσει και μπορεί ο ήχος του νερού να γίνει χαχανίσματα και τραγούδια από τις νιες που ερχόταν να πάρουν νερό ή ακόμα με τα παιχνιδίσματα του Ήλιου οι σκιές να γίνουν Νεράιδες, Νύμφες που χορεύουν ανάμεσα στα αιωνόβια πλατάνια.

Επιστροφή στην πλατεία και ο δρόμος μου προς την Αγία Παρασκευή με την ελπίδα να δω τις εικόνες του Θεόφιλου (Θεόφιλος Χατζημιχαήλ 1868-1934)….(Έργα του ζωγράφου Θεόφιλου ...στη Μουργκάνα! )… Στάθηκα στο προαύλιο και ρώτησα. Δυστυχώς δεν είναι προσιτές στο κοινό, που πρέπει όμως κάποια στιγμή να γίνει εφικτό.

Για φιλοξενία μίλησα πριν και τη βρήκα ξανά στα πρόσωπα της Λίτσας και του Ηλία, που εδώ και λίγα χρόνια έχουν δώσει μια νέα πνοή στον Ξενώνα (www.lias.gr) δίπλα από την Εκκλησία. Δεύτερη φορά και δεν γινόταν να αρνηθώ ξανά να με φιλέψουν, άλλωστε δεν μπόρεσα να αντισταθώ σε λίγο χωριάτικη σπανακόπιτα και δροσερό Τσίπουρο στη σάλα του ξενώνα δίπλα από παλιές φωτογραφίες και τα κειμήλια αλλοτινών καιρών.

Συνάμα κουβεντούλα με άτομα που σου μιλούν σαν να σε ξέρουν χρόνια. Κάτι η ατμόσφαιρα τα χρώματα του τοπίου που εισέβαλαν από τα παράθυρα και στο νου ήρθε πάλι κάτι που είχα πεί ….. «Το τοπίο ….. μέχρι το όμορφο Βαβούρι είναι σαν να έχει ξεπεταχθεί μέσα από πίνακα του Μονέ (Monet).... αν και θα δυσκολευόταν και αυτός να αποδώσει στον καμβά τα χρώματα που «αναβλύζουν» από τις πλαγιές του βουνού!» …. και μπορεί ο Θεόφιλος να ζωγράφισε τους πίνακες στο Βόλο αλλά προσπαθώ να φανταστώ και την στιγμή που θα περνούσε το κατώφλι των χωριών της Μουργκάνας και θα αποθανάτιζε με τον δικό του μοναδικό τρόπο τα τοπία την Ιστορία μα και την ζωή των ανθρώπων σε αυτή την γωνιά της Ηπείρου.

Για σήμερα προτείνω κάτι εναλλακτικό για τους «εραστές» τις ζωγραφικής, πάρτε καβαλέτο πινέλα και παλέτα την φροντίδα να μην σας λείψει τίποτε θα αναλάβει το ζευγάρι του Ξενώνα. Εσείς το μόνο που έχετε να κάνετε; αφήστε της αισθήσεις να ποτίσουν από την ομορφιά των τοπίων της Μουργκάνας και μετουσιώστε τες σε χρώμα πάνω στο καμβά. Για να σας δώσω κάποια δείγματα δεν έχετε παρά να με ακολουθήσετε και στη Γλούστα (Κεφαλοχώρι).

Βλέποντας Νοέμβρη μήνα, πρίν από δύο χρόνια, πάνω από την Δημοσιά τον Αϊ Δημήτρη σκέφτηκα, εάν εκεί κάτω λίγο πριν την λήθη του χειμώνα υπάρχουν τέτοια μοναδικά χρώματα τι μπορεί να συμβαίνει την Άνοιξη. Ε λοιπόν δεν έπεσα καθόλου έξω, ότι χρώμα ποθούσα αρχίζοντας αυτό το Οδοιπορικό, εδώ από τις πλαγιές του Χωριού κυλάει και θα σας περικυκλώσει στο προαύλιο του Αϊ Δημήτρη.

Συνεχίζοντας προς την Μηλιά (Κωστάνα) ελάτε και σταθείτε μπροστά από το παλιό καφενείο στο δρόμο και έχετε μπροστά σας την επόμενή σας ακουαρέλα. Ενώ καθώς ο ανηφορικός δρόμος θα σας φέρει στους πρόποδες της Βελούνας, από κει το βουνό θα αναλάβει να σας δείξει την Άνοιξη απλωμένη στην Κεραμίτσα και στρωμένη στο εκκλησάκι του Άγιου Αθανάσιου στην άλλη μεριά του χωριού.

Μα σιγά σιγά πρέπει να γυρίσω για το τελευταίο κομμάτι της διαδρομής.

Για τα Τέμπη της Θεσπρωτίας μίλησα στην αρχή του ταξιδιού, τώρα κατεβαίνω για το Μετέωρο της, τον Άγιο Μηνά στο Κοκκινολιθάρι.
Εάν ακόμα επίδοξοι ζωγράφοι με ακολουθείτε, εδώ μπροστά σε αυτή την έξαρση γης και χρωμάτων, βρίσκεστε σ’ ένα απερίγραπτο τοπίο με τον ήλιο να ανακλάται πάνω στο ξωκλήσι γεννώντας έντονα φωτεινά χρώματα και έντονες πινελιές …κουτσουπιάς…. Ο Ιμπρεσιονισμός στη ζωγραφική, η ζωγραφική στη Θεσπρωτία!

Κάπου εδώ διπλά από το Φαρμακοβούνι και την Μουργκάνα κρυμμένη πια πίσω μου θα τελειώσω αυτό το Οδοιπορικό. Μια διαδρομή που άγγιξε μόνο ένα κομμάτι του τόπου και των χωριών της Μουργκάνας. Τόπου που έχει να αποκαλύψει πολλά ακόμα σε ένα φανατικό θαυμαστή του, που εδώ και περίπου δυο χρόνια, προσπαθεί να γνωρίσει τις ομορφιές του. Αν πρέπει να τελειώσω με μία ακόμα υπόσχεση …αυτή είναι το κερί που στέκει αναμμένο στον Αι Θανάση, τάμα για το γυρισμό, στην παρθένα ομορφιά μιας απο τις Νύμφες της Μουργκάνας, τη Λαγκάβιτσα.....

--------------------------------------------------------------
Πόβλα (Αμπελώνας)

--------------------------------------------------------------
Άγιος Αθανάσιος

Η είσοδος

Ο Ξενιτεμένος στον Άγιο άναψε κερί μαζί με τάμα για τον γυρισμό, να αντικρύσει ξανά ότι το φως φέρνει μέσα από το κατώφλι του Ναού.... το Βαβούρι, το Λιά ... τον Τόπο του.

360 μοίρες Νόστου - Επιστροφής Άγιος Αθανάσιος

Άγιος Αθανάσιος in Greece
--------------------------------------------------------------
Άγιος Γεώργιος

...γύρω από τον Αι Γιώργη είχαν χορό στήσει περήφανες ανθισμένες κουτσουπιές.

......βαφτίζομαι μέσα στα χρώματα των λουλουδιών. Ανάμεσα τους βλέπω τον ναό να ορθώνεται ίσα με τις κορφές του Βουνού από πίσω του.

1783....... 230 χρόνια κρατεί αυτό το αγκάλιασμα Πίστης και Φύσης.

360 μοίρες Πίστης αγκαλιασμένης με τη Άνοιξη

Άγιος Γεώργιος in Greece

--------------------------------------------------------------
Τσαμαντάς

Τσαμαντάς
....την ομορφιά του, την ιστορία του, τα μυστικά του θα «ψηλαφίσω» μετά από μια ανάβαση στις κορφές που τον ορίζουν

360 μοίρες στο Μνημείο Πεσόντων

Τσαμαντάς in Greece

-------------------------------------------------------------
Βαβούρι

....όποια εποχή και να κοιτάξεις προς τα σπίτια που σκαρφαλώνουν στην πλάγια, πάντα οι αυλές τους χρωματίζονται με λογιών δέντρα.

Άγιος Χαράλαμπος

--------------------------------------------------------------
Λιάς

Η Γκούρα

...μπορεί ο ήχος του νερού να γίνει χαχανίσματα και τραγούδια από τις νιες που ερχόταν να πάρουν νερό ή ακόμα με τα παιχνιδίσματα του Ήλιου οι σκιές να γίνουν Νεράιδες, Νύμφες που χορεύουν ανάμεσα στα αιωνόβια πλατάνια.